DEN HAAG – ‘Onze dochter Linda is vermoord door haar ex-vriend, op 19 januari 1993 in de Camera Obscurastraat in Den Haag’, vertelt Jef Rijsbergen met een zachte stem. ‘Ze had hem leren kennen bij de kanovereniging. Het viel gelijk op dat hij geen makkelijke jongen was. Hij had een lastige jeugd en was onder behandeling voor zijn gedrag.’ Nu wil hij samen met andere ouders die hetzelfde meemaakten, mensen waarschuwen voor de rode vlaggen.
Toch zag Linda iets in hem wat anderen niet zagen, vertelt Rijsbergen. ‘Door haar liefde ging hij zich beter voelen. Na twee jaar verkering, ze was toen pas 18 jaar oud, gingen ze al samenwonen. Ik stond daar niet achter, maar wilde haar ook niet tegenhouden.’
Na ongeveer vijf jaar begon Linda zich enorm opgesloten te voelen in hun relatie, vertelt haar vader. ‘Hij was heel negatief, bleef altijd thuis en had eigenlijk nooit ergens zin in. Het gaf Linda het gevoel dat ze gevangen zat in een saai huwelijk. Toen ze het uitmaakte, was hij furieus. Hij gaf haar de schuld van al zijn ellende.’ In een van zijn brieven die later in hun huis werden gevonden, schreef hij: ‘Zij heeft mijn leven uitzichtloos gemaakt.’ ‘Als ik haar niet kan krijgen, krijgt niemand haar’
Op de dag van hun laatste ontmoeting ging het vreselijk mis. ‘Ze gingen de inboedel verdelen’, vertelt Rijsbergen. ‘Wij kenden hem niet als gewelddadig, maar bij een eerdere afspraak in een restaurant, vertrok hij boos en maakte hij een gebaar van keel doorsnijden. Achteraf gezien een rode vlag.’
‘En hij wilde per se alleen de spullen verdelen’, gaat de vader verder. ‘We hebben geprobeerd om te regelen dat zijn vader of vrienden erbij zouden zijn, maar dat wilde hij niet. Zij had het uitgemaakt dus moest zij het ook zelf regelen, vond hij. In brieven die we later vonden schreef hij ook: als ik haar niet kan krijgen, krijgt niemand haar.’
Het zijn juist dit soort rode vlaggen waar in de expositie voor wordt gewaarschuwd, vertelt Rijsbergen. ‘Het isoleren, het stalken, ander gedrag vertonen, het alleen willen afspreken als de relatie is beëindigd. Voor ons is het te laat, maar voor een ander misschien niet.’
Vader verhoord
‘Het moment waarop mijn vrouw en ik te horen kregen dat onze dochter dood was, verkeerden we in diepe shock’, vertelt Rijsbergen geëmotioneerd. ‘Het meest onbegrijpelijke was dat we volledig aan ons lot werden overgelaten. Details over Linda’s dood kregen wij niet van de politie of officiële instanties, maar hoorden we via de radio.’
Ook op slachtofferhulp hoefden ze niet gelijk te rekenen, vertelt Rijsbergen. ‘Pas weken later ontvingen we die nadat wij zelf bij instanties hadden aangeklopt. In plaats daarvan werd ik, degene die haar als laatste levend zag, uitvoerig verhoord door de politie.’
‘Straf die hij kreeg is veel te laag’
Ondanks dat in de ogen van de nabestaanden van Linda de voorbedachte rade duidelijk uit brieven naar voren kwam, werd de ex-vriend van Linda vrijgesproken van moord en veroordeeld voor doodslag.
‘Hij kreeg vier jaar cel en tbs opgelegd. Het leven van mijn dochter was dus maar vier jaar waard. Zijn advocaat noemde het een crime passionnel, wat suggereert dat het een daad uit liefde was. Voor ons is dit onbegrijpelijk. Of je nou psychische problemen hebt of niet, het blijft moord. Die verbijstering hebben we nooit kunnen uiten, want wij kregen niet de kans om te spreken in de rechtszaal.’
De TBS van Linda’s ex-vriend eindigde op 31 oktober 2000. Jef en zijn vrouw waren aanwezig bij zijn laatste zitting. ‘Dat was een moeilijk moment. Voor ons is het vreselijk om te weten dat hij vrij rondloopt. De straf die hij kreeg is veel te laag.’
Spreekrecht voor nabestaanden
In hun zoektocht naar gerechtigheid en steun ontmoetten Jef Rijsbergen en zijn vrouw Anneke andere ouders die een vergelijkbaar verlies hebben meegemaakt. Ze richten de Vereniging Ouders van een Vermoord Kind op, inmiddels de Federatie Nabestaanden van Geweldsslachtoffers (FNG).
Samen strijden ze voor het spreekrecht van nabestaanden. ‘Sinds 2005 is dat recht er gelukkig. Tot die tijd mochten nabestaanden niks zeggen in de rechtszaal, terwijl de verdachten wel hun gevoelens mochten uiten. Ze hadden dus letterlijk meer rechten dan degene die het onrecht was aangedaan.’
Voor Rijsbergen is het een troost dat Linda’s verhaal anderen door middel van de expositie misschien kan helpen. ‘We willen onder de aandacht brengen wat die rode vlaggen zijn en wat je het beste kunt doen als je ze opmerkt.’
‘Je verwacht niet dat jou het overkomt, maar wij hadden het ook niet verwacht van hem’, zegt Rijsbergen. ‘Hij gaf altijd van die slappe handjes en dan wurgt hij je dochter.’
Twee adviezen
Doe gelijk aangifte als je bedreigingen krijgt en spreek nooit met iemand alleen af, zijn de twee belangrijkste adviezen die de vader graag nog wil meegeven wil meegeven.
‘Linda is overleden en kan niet meer voor zichzelf komen. Maar op deze manier komt ze toch nog een beetje voor zichzelf op. De expositie geeft haar weer een stem en gezicht.’
